متانول CH۳OH یکی از سه محصول مهم در صنایع است. از ساده ترین نوع الکل هاست که با نام های دیگری مانند متیل الکل، الکل متیلیک، کاربینول و الکل چوب شناخته می شود. متانول مایعی فرار و بدون رنگ است که مصارف صنعتی زیادی دارد. هم چنین ماده ای قابل اشتعال است که با شعله ایی بی رنگ می سوزد و آب و دی اکسید کربن تولید می کند.
فعالیت های بی هوازی باکتری ها سبب تولید متانول می شود. در نتیجه مقدار کمی از بخار اتانول در جو وجود دارد که به وسیله ی اکسیژن و نور خورشید به کربن دی اکسید تبدیل می شود.
CH۳OH + ۳ O۲ → ۲ CO۲ + ۴ H۲O
در مصر باستان برای مومیایی کردن درگذشتگان خود از ماده‌ای که حاوی متانول بود استفاده می کردند که از تجزیه حرارتی چوب به دست می‌آمد. اولین بار متانول خالص به دست رابرت بویل در سال ۱۶۶۱ از چوب به دست آمد. در سال ۱۹۲۳ آلوین میتاش شیمی دان آلمانی تبار متانول را از گاز سنتز (ترکیبی از هیدروژن، کربن مونوکسید و کربن دی اکسید است) تولید کرد. اما این واکنش در شرایط سختی انجام شد مانند فشار ۱۰۰۰- ۳۰۰ اتمسفر و دمای ۴۰۰ درجه سانتی گراد. البته امروزه از کاتالیزورها برای کارایی بهتر استفاده می شود.
ماده اولیه ی تولید متانول گاز سنتز (شامل CO و H۲ ) است. گاز سنتز خود از روشهای مختلفی مانند گاز طبیعی، زغال سنگ و... به دست می آید که امروزه به دلایلی مانند ارزان بودن و یا در دسترس بودن از گاز طبیعی بیشتر برای تولید متانول استفاده می شود. گاز سنتز در مجاورت کاتالیزگری که از مس، آلومینیوم و اکسید روی تشکیل شده است در فشار ۵۰-۱۰۰ اتمسفر و دمای ۲۵۰ درجه سانتی گراد واکنش داده و متانول تولید می شود. این کاتالیزور در سال ۱۹۶۶ توسط کمپانی ICI انگلیسی برای اولین بار استفاده شد.
CO + ۲ H۲ → CH۳OH
روش دیگری نیز برای تولید آن وجود دارد که در آن دی اکسید کربن با هیدروژن اضافی واکنش داده و متانول و آب تولید می شود.
CO۲ + ۳ H۲ → CH۳OH + H۲O
متانول مایعی است که با فرمول مولکولی CH۴O) ) شناخته می شود . از ویژگی های آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
جرم مولی: ۳۲٫۰۴ گرم بر مول، چگالی: ۰.۷۹۱۸ گرم بر سانتی متر مکعب، دمای ذوب: ۹۸- تا ۹۷- درجه سلسیوس، دمای جوش: ۶۵ درجه سانتی گراد، ویسکوزیته: ۰.۵۴۴ میلی پاسکال ثانیه در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد، نقطه اشتعال: ۱۲-۱۱ درجه سانتی گراد، فشار بخار: ۱۳.۰۲ کیلو پاسکال در ۲۰ درجه سانتی گراد، دمای خود آتش گیری: ۳۸۵ درجه سانتی گراد، ثابت اسیدی: ۱۵.۵
متانول به عنوان ضد یخ به کار می رود زیرا باعث کاهش نقطه انجماد و افزایش نقطه جوش مایعات می شود. همچنین به عنوان حلال صنعتی برای تولید چسب، رنگ و حتی بعضی داروها مانند استرپتومایسین، ویتامین ها و.. کاربرد دارد. از متانول برای تقلیب اتانول یعنی تغییر ماهیت دادن آن به منظور غیر قابل شرب کردن اتانول استفاده می شود.
متانول به صورت محدود به عنوان سوخت موتورهای احتراق داخلی استفاده می شود. قابلیت اشتعال کمتر از بنزین و خوردگی از جمله معایب استفاده از آن به عنوان سوخت است. متانول آلی یا بیو الکل که از چوب و ترکیبات آلی ساخته می شود می تواند به عنوان منبعی برای سوخت و جایگزین مشتقات نفت خام استفاده شود، اما قطعاً نمی توان از آن ها بدون ایجاد تغییر در ماشین های دیزلی استفاده کرد. از متانول برای تولید فرمالدئید استفاده می شود که در تهیه پلاستیک، رنگ، مواد منفجره، انواع مهر و موم ها و ...کاربرد دارد.
استیک اسید از مشتقات متانول است که در صنعت نساجی کاربرد دارد. دی متیل اتر از مشتقات دیگر آن است که می تواند به همراه گاز LPG برای گرم کردن منازل و پخت و پز استفاده شود. هم چنین دی متیل اتر به جای CFCها در افشانه‌های آتروسل به عنوان پیشرانه استفاده می شود.
متانول ماده ایی سمی است که ازطریق خوردن، تنفس و پوست جذب بدن می شود. حتما باید هنگام استفاده از آن از ماسک و دستکش استفاده شود.
محصولات متانول مانند فرمالدئید و اسید فرمیک می‌تواند باعث نابینایی و حتی مرگ شود. هم چنین ماده ایی با قابلیت احتراق بالاست و می تواند آتش بگیرد، اما در دمای محیط این اتفاق نمی‌افتد.
نباید از متانول برای ضدعفونی کردن دست و سطوح استفاده کرد چون از طریق پوست سریع جذب می شود.
در صورت نوشیدن آن باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود زیرا اثرات سمی آن چند ساعت بعد از مصرف آشکار می شود، بنابراین با مراجعه سریع به پزشک و استفاده از پادزهر میتوان از آسیب‌های جدی جلوگیری کرد. از نشانه های نوشیدن متانول میتوان به سردرد، سرگیجه، تهوع عدم تعادل، بیهوشی و مرگ اشاره کرد.
