جوش شیرین - جوش شیرین و خواص آن

جوش شیرین

جوش شیرین (با نام آیوپاک سدیم هیدروژن کربنات)، که معمولا با نام بی کربنات سدیم نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی با فرمول NaHCO۳ است. جوش شیرین از سال‌های بسیار دور مورد استفاده بوده است، بنابراین آن را با نام‌های سودای نان یا پخت غذا نیز می شناسند. واژه سالتروس در قرن ۱۹ برای بی کربنات سدیم و بی کربنات پتاسیم مورد استفاده قرارگرفته بود. جوش شیرین یا بی کربنات سدیم نوعی نمک است که کاتیون آن را سدیم (Na +) و آنیونش را بی کربنات (HCO۳-)تشکیل می‌دهد. جوش شیرین به شکل جامد یا پودر کریستالی سفید یا توده‌های سفید رنگ بی‌بو است که طعمی تلخ دارد. با حل شدن جوش شیرین در آب به یون‌های سدیم و بی کربنات تبدیل می‌شود. جوش شیرین در آب رفتاری هم به شکل اسید و هم به صورت بازی دارد و این ویژگی مربوط به خواص آمفوتری جوش شیرین می‌باشد. جوش شیرین دارای چگالی ۲.۲۰ گرم بر سانتی متر مکعب است و در آب، استون و متانول حل می‌شود. بی کربنات سدیم برای اولین بار در سال ۱۷۹۱میلادی، توسط شیمیدان فرانسوی نیکلاس لوبلان کشف شد. که همچنین با نام خاکستر سودا شناخته می‌شود. سپس در سال ۱۸۴۶، دو نانوا نیویورکی اولین کارخانه تولید جوش شیرین از سدیم کربنات و کربن دی اکسید را در آمریکا تاسیس کردند. در سال ۱۸۰۰ میلادی یک کاپیتان از جوش شیرین برای جلوگیری از خراب شدن ماهی‌های تازه از آب گرفته شده استفاده می‌کرد.


روش تولید جوش شیرین

بی کربنات سدیم عمدتا توسط فرآیند سلوی تهیه می‌شود که از واکنش سدیم کلرید، آمونیاک و دی اکسید کربن در آب است. کلسیم کربنات به عنوان منبعی از دی اکسید کربن است و کلسیم اکسید برای بازیابی آمونیاک از آمونیوم کلراید استفاده می‌کند. این محصول خلوص کم(۷۵%) دارد. در واقع محصول خالص جوش شیرین از سدیم کربنات، آب و کربن دی اکسید به دست می‌آید. بی کربنات سدیم ممکن است از واکنش کربن دی اکسید با محلول سدیم هیدروکسید به دست آید. این واکنش اولیه تولید جوش شیرین می‌باشد. در ادامه اگر به محصول تولید شده از واکنش، کربن دی اکسید اضافه شود بی کربنات سدیم با غلظت بالایی از محلول‌مان به دست می‌آید. برای تولید مقادیر بالای جوش شیرین تجاری از روشی مشابه به روش سلوی استفاده می‌کنند: خاکستر سودا را از سنگ معدن ناترون استخراج می‌کنند و سپس در آب حل کرده و با کربن دی اکسید واکنش می‌دهند. از این روش جوش شیرین به شکل جامد رسوب می‌کند.


خواص شیمیایی جوش شیرین

در علم شیمی، همانطورکه گفته شد جوش شیرین آمفوتر است بنابراین محلول آبی به دلیل تشکیل اسید کربنیک و یون هیدروژن بسیار قلیایی است. واکنش بی کربنات سدیم با یک اسید باعث تولید نمک و کربنیک اسید می‌شود. در دمایی بالاتر از ۵۰ درجه سانتی گراد جوش شیرین به‌تدریج به سدیم کربنات، آب و دی اکسید کربن تبدیل می‌شود. این واکنش برگشت‌پذیر در دمای۲۰۰ درجه سانتی‌گراد به سرعت تجزیه می‌شود. بیشتر بی کربنات‌ها این واکنش از دست دادن آب را متحمل می‌شوند. گرمای بیشتر (بالاتر از ۸۵۰ درجه سانتی گراد) آن را به اکسید تبدیل می‌کند. این واکنش‌ها مربوط به استفاده از جوش شیرین یا بی کربنات سدیم به‌عنوان پودر خشک (پودر BC ) برای خاموش کردن آتش است.


کاربردهای جوش شیرین

  • جوش شیرین ماده‌ای غیرقابل اشتعال است وکاربردهای بسیار فراوانی دارد. جوش شیرین به‌عنوان مهمترین ماده در صنایع غذایی مانند آشپزی، شیرینی‌پزی، نانوایی و... به عنوان یک افزودنی یا جزء اصلی بیکینگ پودر می‌باشد. در واقع با ترکیبات اسیدی در خمیر واکنش نشان داده و باعث آزاد شدن دی اکسید کربن می‌گردد و همین عامل باعث ایجاد حالت بافتی با دانه‌های مشخصی درکیک، پنکیک، نان شیرینی و... می‌شود. گاهی‌اوقات برای پخت سبزیجات سبزرنگ برای حفظ رنگ سبز آن از جوش شیرین استفاده می‌کنند که بر طعم آن نیز اثر می‌گذارد. در بعضی از کشورها از جوش شیرین در غذاها استفاده می‌کنند. جوش شیرین ممکن است با اسیدهای موجود در غذا مانند ویتامین سی(اسید آسکوربیک) واکنش نشان دهد. از جوش شیرین در تولید بیکینگ پودر استفاده می‌شود که حاوی حدود سی درصد جوش شیرین، و مواد اسیدی است که با اضافه‌کردن آب فعال می‌شوند. علاوه بر کاربردهای جوش شیرین در صنایع غذایی، در خمیردندان‌ها و دئودرانت‌ها نیز از جوش شیرین استفاده می‌‌کنند. در یک مطالعه، استفاده از بی کربنات سدیم در خمیر دندان‌ها باعث سفیدکنندگی بیشتر نسبت به دیگر خمیردندان‌ها شده است. همچنین از جوش شیرین در دهانشویه‌ها برای تمیزکردن محیط دهان و لثه و کنترل عفونت دهانی استفاده می‌شود. مقداری جوش شیرین به‌عنوان مکمل‌های ورزشی نیز استفاده شده است. در مقادیر بسیار کمی از جوش شیرین می‌توان استفاده کرد. استفاده با مقادیر زیاد از این مکمل‌ها به دلیل سمی بودن برای بدن خطرناک می‌باشد. برای زدودن زنگ فلز می‌توان از جوش شیرین استفاده کرد زیرا عامل زنگ‌زدگی در محلول قلیایی حل می‌شود و باید با استفاده از آب سرد این کار صورت پذیرد. از جوش شیرین به عنوان ماده نرم کننده و از بین برنده بوی لباس‌ها استفاده می‌شود. می‌توان از جوش شیرین برای از بین بردن لکه‌ها، لایه‌برداری پوست و رفع بوی بد پا استفاده کرد. جوش شیرین علاوه براین در صنایع شیمیایی برای چسب، سوسک‌کش‌ها، در منسوجات و رنگرزی پارچه، صنایع پلاستیکی، پارچه‌های پشمی و ابریشمی و... کاربرد دارد. از بی کربنات سدیم برای کسانی که دچار سوزش معده و ناراحتی‌های معده هستند به‌عنوان یک ضداسید در داروسازی کاربرد دارد. همچنین از آن به‌عنوان داروی کمکی در احیای قلبی، در اسیدوز متابولیک و در قلیایی‌کردن ادرار می‌توان استفاده کرد.

فروش جوش شیرین

جوش شیرین یکی از مواد شیمیایی پر کاربرد در صنایع غذایی محسوب می شود که خرید آن در سایت فروش مواد شیمیایی ۳۰O۲  به صورت اینترنتی امکان پذیر می باشد. این سایت با ارائه خدمات اینترنتی در عرصه فروش انواع مواد شیمیایی و ارائه محصولات شیمیایی با درصد خلوص بالا موجب جلب رضایت مشتریان خود خواهد شد.      

محصولات مشابه

سیلیس

Quartz, Silica, Silicic oxide, Crystalline silica, Pure Silica
اکسید سیلیس، سیلیسیم دی اکسید، اکسید سیلیکون، اکسید سیلیسیم، سیلیکون اکسید
جامد شفاف
آزمایشگاهی|صنعتی
Silicon dioxide
SiO2
Product Nu:
CAS number: 7631-86-9
Molocular Weight: 60.08

سدیم برومید

Bromo sodium
برومو سدیم
جامد پودری سفید
آزمایشگاهی
Sodium bromide
NaBr
Product Nu:
CAS number: 7647-15-6
Molocular Weight: 102.894

کلرید آهن ۳ بدون آب

Iron(III) chloride
کلرید آهن (III)-فریک کلرید
جامد زرد رنگ
آزمایشگاهی|صنعتی
Iron chloride 3
FeCl۳
Product Nu:
CAS number: 7705-08-0
Molocular Weight: 162.2

سیکلوهگزان

Hexanaphthene
مایع بی رنگ
آزمایشگاهی|صنعتی
Cyclohexane
C6H12
Product Nu:
CAS number: 110-82-7
Molocular Weight: ۸۴٫۱۶

پودر آلومینیوم

Powder of aluminum, Aluminum powders, Aluminum powder
آلومینیوم پودری، آلومینوم پودری، پودر آلومینوم
فلز نقره ای مایل به سفید
آزمایشگاهی|صنعتی
Aluminum Powder
Al
Product Nu:
CAS number: 7429-90-5
Molocular Weight: 26.98

موم زنبور عسل

Beeswax
موم، موم زنبور، موم سفید، بیزواکس
جامد زرد یا سفید رنگ
آزمایشگاهی|صنعتی
Beeswax
C15H31COOC30H61
Product Nu:
CAS number: 8012-89-3
Molocular Weight: 677.2

بی کربنات آمونیوم

Bicarbonate of ammonia, ammonium hydrogen carbonate, hartshorn, AmBic, powdered baking ammonia, Baki
آمونیوم بی کربنات، آمونیوم هیدروژن کربنات، آمونیوم کربنات اسید، منو آمونیوم کربنات
پودر سفید
آزمایشگاهی|صنعتی
Ammonium bicarbonate
NH4HCO3
Product Nu:
CAS number: 1066-33-7
Molocular Weight: 79.056

تری سدیم فسفات

Sodium phosphate tribasic
پنتا سدیم تری فسفات، تری فسفات سدیم
پودر سفید رنگ
آزمایشگاهی|صنعتی
Trisodium Phosphate
Na3PO4
Product Nu:
CAS number: 7601-54-9
Molocular Weight:

مقالات تخصصی مواد شیمیایی