مواد شیمیایی براق کننده

براق نمودن و جلا دادن از فرایندهای پرداخت به منظور صاف کردن و صیقل دادن سطوح با استفاده از یک صیقل دهنده و یا مواد شیمیایی براق کننده است. براق نمودن و یا جلا دادن از نظر تخصصی به فرایندهایی اطلاق میشود که از یک ساینده یا صیقل دهنده استفاده میشود. براق کردن اغلب برای بهبود ظاهر یک شیء، جلوگیری از آلودگی وسایل و ابزارها، از بین بردن اکسیداسیون، ایجاد یک سطح منعکس کننده یا جلوگیری از خوردگی در لوله‌ها مورد استفاده قرار میگیرد. در متالوگرافی (علم و هنر آماده‌سازی نمونه‌های فلزی و بررسی ریزساختار میکروسکوپی آن‌ها) و متالورژی، از پولیش کردن یا همان جلا دادن برای ایجاد سطوح صاف و هموار و عاری از نقص برای بررسی ریزساختار فلز در زیر میکروسکوپ استفاده میشود. از موارد مصرف پدهای براق کننده سیلیکونی یا محلول الماس میتوان به فرآیند جلا دادن اشاره کرد. براق کردن فولاد ضدزنگ نیز از نظر بهداشتی قابل توجه است. با استفاده از یک براق کننده فلز یا یک لکه بر میتوان اکسیداسیون (کدری و ماتی) را از اشیاء فلزی از بین برد. برای جلوگیری از اکسیداسیون بیشتر ناخواسته، میتوان سطوح فلزی جلا داده شده را با موم، روغن یا لاک پوشاند. این مورد بیشتر برای آلیاژهای مس مانند برنج و برنز کاربرد دارد.

در حالی که از روش سنتی جلا دادن مکانیکی کمتر استفاده میشود، میتوان از روش الکتروپولیش به عنوان جایگزین بهره برد که در آن از اصول الکتروشیمیایی برای از بین بردن لایه‌های میکروسکوپی فلز از سطح یک باز استفاده کرد. از این روش میتوان برای صیقل دادن طیف گسترده‌ای از روکشها از مات تا شفاف آینه‌ای استفاده کرد. الکتروپولیش همچنین دارای مزیتی نسبت به پرداخت دستی سنتی میباشد و آن عدم فشرده‌سازی و تغییر شکل محصول نهایی است. انتخاب نوع ماده شیمیایی براق کننده و روش جلا دادن منوط به نوع ماده مورد نظر میباشد. در صورتیکه مواد مورد نظر برای جلا دادن فاقد روکش باشند، ابتدا از یک ساینده زبر مانند ساینده‌هایی در ابعاد خرده سنگ استفاده کرد تا آن روکش مطلوب حاصل شود. ساینده‌های زبر در ابعاد سنگهای بزرگتر باعث از بین رفتن نواقص موجود در سطح فلز مانند فرورفتگیها، ناهمواریها، خطوط و خراشها میشود. ساینده‌های ظریف‌تر خطوط ریزتر که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند را از بین میبرد.

برای صیقل دادن سطوحی مانند آینه باید از ترکیبات براق کننده به همراه روان کننده‌هایی مانند موم و نفت سفید استفاده شود. میتوان جلا دادن و براق کردن را هم به صورت دستی و با استفاده از مواد شیمیایی براق کننده ثابت یا با استفاده از ابزار و تجهیزات تخصصی به صورت خودکار انجام داد. هنگام جلا دادن سطوحی مانند ورشو و فلز سفید با استفاده از سنگ ریزه، گرچه از یک ساینده ظریف استفاده میشود، باعث از بین رفتن میزان قابل توجهی از مواد میشود. از ساینده‌هایی مانند اکسید آلومینیوم سفید و خاکستری برای جلا دادن فلزاتی با استحکام کششی بالا مانند فولاد کربنی و آلیاژی، آهن سخت و آلیاژهای غیرآهنی استفاده میشود. ساینده‌های سیلیسیوم کاربید خاکستری برای براق کردن مواد سخت و شکننده مانند آهن خاکستری و کاربید سیمانی و فلزاتی با استحکام کششی کم مانند برنج، آلومینیوم و مس استفاده میشود. اکسید کروم (III) سبز نیز یک ساینده برای صیقل دادن ترکیبات سبز کاربرد دارد که معمولاً برای روکشدار کردن فلزات آهنی (فولادها) استفاده میشود.

انواع مواد شیمیایی ساینده یا براق کننده

مواد شیمیایی ساینده موادی هستند که در فرایندهایی مانند سنگ‌زنی، پولیش یا براق کردن، لپینگ، هونینگ، ساب‌پاشی یا سایر فرآیندهای مشابه استفاده میشوند. مواد شیمیایی براق کننده بسته به میزان نیاز به حذف مواد، در اندازه‌های مختلف دردسترس هستند. مواد شیمیایی مورد استفاده به عنوان ساینده یا براق کننده معمولاً دارای سختی بالا و میزان شکنندگی متوسط تا زیاد هستند.
آلومینا یا اکسید آلومینیوم: این ماده شیمیایی، هم به صورت مذاب و هم پودر، از بوکسیت تولید میشود. به طور کلی، این ماده شیمیایی براق کننده بیشترین کاربرد را برای جلا دادن و براق کردن آلیاژهای آهنی، مواد با کشش سطحی بالا و چوب دارا میباشد.
کرندوم: این ماده شیمیایی به صورت طبیعی به شکل آلومینا یا اکسید آلومینیوم یافت میشود که شبیه به یاقوت یا یاقوت کبود است.
الماس: بیشتر به دلیل سختی و هزینه بالا در سنگ‌زنی سرامیک یا پرداخت نهایی استفاده میشود.

سنگ امری (Emery): به صورت طبیعی به شکل ترکیبات کروندوم، مگنتیت، اکسید آهن، هماتیت و کوارتز یافت میشود. امری یک سنگ سبک آتشفشانی شفاف و سبک است که به شکل پودر در جواهرسازی مورد استفاده قرار میگیرد. ترکیبات Emery به رنگ خاکستری یا سیاه است و در فرایند براق کردن و برش سریع فولاد ضدزنگ و فلزات آهنی استفاده میشود.
نیترید بور چهار وجهی (CBN): این یک ماده شیمیایی متشکل از ذرات نیترید بور چهار وجهی و پیونده سرامیکی خاص، دارای ویژگیهای مطلوبی همچون سختی بالا و مقاومت کم در برابر سایش شیمیایی است. ساختار و خواص این ماده شیمیایی بسیار شبیه به الماس میباشد.
گارنت: نارسنگ معمولاً برای ماشینکاری چوب استفاده میشود.
آلیاژهای زیرکونیوم یا آلومینا: مناسب برای فولادهای کربنی و ضد زنگ و جوشکاری است.
نویبورگ (Neuberg): گچ استخراج شده در نویبورگ دانوب، یک ماده ساینده ملایم متشکل از سیلیسیوم و آلومینا است.
سیلیسیوم کاربید: یک ماده شیمیایی ساینده مصنوعی که بعضا به عنوان کاربورندوم شناخته و به طور کلی برای جلا دادن فلزات غیرآهنی استفاده میشود.

طرابلس (تریپولی): به طور طبیعی در ایالات متحده، اسپانیا و ایتالیا یافت میشود و عمدتاً از یک سنگ متخلخل، تجزیه شده سیلیکونی یا خاک دیاتومه تشکیل شده است که محصول هوازدگی چرت و سنگ آهک سیلیسی است. این یک ماده معدنی طبیعی است که در گروه سیلیسیوم طبقه‌بندی میشود.
آهک وینی: ترکیبی از اکسیدهای کلسیم و منیزیم است که در حال حاضر به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد.
روتن استون (Rottenstone): یک سنگ سبک، متخلخل، تاحدودی شکننده و سیلیکونی است که برای پرداخت فولاد و سایر فلزات استفاده میشود. این سنگ تقریباً به طور کامل از سیلیسیوم و درصد کمی از آلومینا و سایر ناخالصیها تشکیل شده است و از سنگ آهک سیلیکونی پس از حذف ماده آهکی حاصل میشود. برای صیقل دادن چوب از روغن پارافین به همراه آن نیز استفاده میشود.
Crocus: یک ماده شیمیایی ساینده اکسید آهن متشکل از ذرات درشت آهن یا اکسید آهن است که برای سنگ‌زنی فلز پیش از پرداخت استفاده میشود.

زام: ترکیبی انحصاری از اکسید آلومینیوم و اکسید کروم با یک پیونده نامشخص است. به عنوان براق کننده قابل استفاده بر روی فلزات گرانبها و فولادهای ضدزنگ و پلاستیک، همچنین فلزات غیرآهنی، سنگها، اپوکسیها و سایر مواد فلزی نرم استفاده میشود. Fabuluster: یک ترکیب انحصاری که به همراه آلومینا به عنوان یک ماده شیمیایی جلادهنده استفاده میشود. از دیگر مواد شیمیایی براق کننده میتوان انواع روژهای (Rouge) پودری را نام برد:
قرمز که به طور سنتی از اکسید آهن با اندازه ذرات مختلف بدست می‌آید و در جواهرسازی مورد استفاده قرار میگیرد، سبز  که عمدتاً در فرایند جلا دادن فولاد ضدزنگ، برنج، آلومینیوم، نیکل و کروم استفاده میشود، سبز یک اکسید کروم و بهترین ترکیب براق کننده بر روی رودیم، پلاتین، کروم، استیل و سایر فلزات سخت است، سفید که از آلومینای نرم و کلسیت است و برای صیقل دادن استیل، فولاد ضدزنگ، روی، کروم و پلاتین و نیز در رنگ آمیزی آلومینیوم و برنج نیز استفاده میشود، زرد با قابلیت سایندگی جزئی، پودر پلاتینیوم نارنجی رنگ گران قیمت (ظاهراً یک جلا دهنده آلومینا)، پودر روژ سیاه به عنوان روکش بر روی سطح نقره و مسوار استفاده میشود و یک اکسنده میباشد و  آبی رنگ که یک پودر شیمیایی براق کننده است.